سیستماتیک و پراکنش جنس laudakia با تأکید برگونه laudakia nupta در فلات ایران

چکیده agamidae یک خانواده متنوع از نظر اکولوژیکی و مورفولوژیکی است و بیش از 330 گونه و 54 جنس دارد. جزو چهارمین خانواده بزرگ از خزندگان می باشد که در نواحی وسیعی از استرالیا و آسیا وجود دارد . نمونه های باستانی و سایر داده های فرضیه ای اجدادی آنها در بخش شرقی آسیا قرار دارد آگامید های صخره زی از جنس gray, 1845 laudakia شامل 16 گونه است که در نواحی صخره ای کوهستانی در نواحی خشک از یونان و مرکز آسیا به سمت صحرای آلتی گوبی در شمال شرق و رودخانه براماپورا در شرق ادامه دارد. ، laudakia nupta اولین توصیف بعنوان agama nupta . de fillipi در سال 1843، برپایه نمونه ای از پرسپولیس در 45 کیلومتری شمال شرقی شیراز بود.دو زیرگونه از این تاکسون سپس بوسیله blanford در سال 1872 به نام laudaia nupta nupta و l. n. fusca معرفی شدند. برپایه تحقیقات گسترده و جمع آوری نمونه ها از قسمت های مختلف فلات ایران، بررسی نمونه های موزه ای، 64 نمونه(41 نر و 23 ماده) از گونه laudakia nupta و laudakia fusca براساس 37 صفت متریک و مریستیک مورد مطالعه قرار گرفت .با بکارگیری آنالیزهای آماری anova و t-test، سیستماتیک و بیوجغرافیای کمپلکس l. nupta مورد مطالعه، تعیین شد. برپایه تفاوت های اصلی صفات مورفولوژیکی در نتایج مطالعات اخیر نشان داده شد که l. nupta دارای چندین جمعیت در فلات ایران است. همچنین در مطالعات حاضر علی رغم مشابهت مورفولوژیکی خیلی نزدیک، دو تاکسون l. nupta و l. fusca را بعنوان دو گونه مجزا پیشنهاد می کند. l. nupta یکی از بزرگترین آگامیدهای صخره زی است که از افغانستان و پاکستان به طرف ایران و شمال شرق و شرق عراق پراکنش دارد. شمال شرقی ترین حد پراکنش آن کوه پیغمبر در روستای زمان آباد در استان سمنان و شمال غربی ترین حد پراکنش آن نیز 2 کیلومتری شمال غربی روستای قلعه جی در مریوان است. l. nupta جزء انشعاب جنوبی جنس laudakia است. این انشعاب شامل laudakia nupta و l. melanura است. وسعت محدوده از fusca l. کم شناخته شده است. این نمونه در پاکستان از بلوچستان به سمت جنوب غربی sindh و شمال غربی پونجاب قرار دارد. درون مرزهای ایران، این نمونه در قسمت های مختلفی در بلوچستان(نزدیک جالق، نزدیک کله گان، دره جام چین و دره مورتانز) و روی دشت ساحلی خلیج فارس، برای مثال لاوار جاهواش و نزدیک ناحیه حفاظت شده موند جمع آوری شده است. کلمات کلیدی: فلات ایران، agamidae، laudakia nupta، l. fusca ، سیستماتیک، جغرافیای زیستی.